Σοκ και δέος: Τα τεράστια λάθη της Ευρώπης στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού
Στις 26 Φεβρουαρίου με τον αριθμό των ανθρώπων που μολύνονταν από κορωνοϊό να τριπλασιάζεται κάθε 48 ώρες, ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζιουζέπε Κόντε απευθύνθηκε για βοήθεια στα κράτη – μέλη της ΕΕ. Τα ιταλικά νοσοκομεία βρίσκονταν υπό κατάρρευση, οι μάσκες, τα γάντια και οι στολές για το ιταλικό υγειονομικό προσωπικό εξαντλούνταν και οι γιατροί προσπαθούσαν να κάνουν θαύματα για να σώσουν τις ζωές ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση εξαιτίας της έλλειψης αναπνευστήρων. Eπείγον μήνυμα έφυγε από τη Ρώμη και διαβιβάστηκε στα κεντρικά γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες. Οι ανάγκες της Ιταλίας καταγράφηκαν στο κοινό σύστημα επικοινωνιών και πληροφοριών έκτακτης ανάγκης της ΕΕ (CECIS). Αλλά η αποκάλυψη είναι αυτό που ακολούθησε. Σιωπή.
«Κανένα κράτος μέλος δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα της Ιταλίας και στην έκκληση της Κομισιόν για βοήθεια», λέει ο Τζάνεζ Λενάρσικ, ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για τη διαχείριση κρίσεων. «Αυτό σήμαινε ότι όχι μόνο η Ιταλία δεν ήταν προετοιμασμένη αλλά ότι κανείς δεν ήταν προετοιμασμένος. Η έλλειψη απάντησης στο ιταλικό αίτημα δεν ήταν τόσο έλλειψη αλληλεγγύης. Ήταν έλλειψη εξοπλισμού», εκτιμά ο ίδιος.
[expander_maker more=»Διαβάστε περισσότερα» less=»…»]
Η άποψη περί αλληλεγγύης αμφισβητείται πάντως εν πολλοίς από αυτά που συνέβησαν σε πολιτικό επίπεδο κι όχι μόνο στην ΕΕ. Η πανδημία του κορωνοϊού δεν έμεινε στο υγειονομικό επίπεδο μόνο αλλά συγκλόνισε και την ευρωπαϊκή (και παγκόσμια) οικονομία. Το γεγονός ότι μετά από τόσους μήνες το λεγόμενο σχέδιο ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν βρίσκεται καν στα χαρτιά δεν παραπέμπει σε τεράστια διάθεση αλληλεγγύης. Περισσότερο θυμίζει την οικονομική κρίση του 2009.
Η κρίση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Η ίδια η αντιμετώπιση της πανδημίας από την ΕΕ ως σύνολο είναι μία ιστορία αξιωματούχων στις Βρυξέλλες που μιλούσαν σε άδειες αίθουσες, κυβερνήσεων που δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν ούτε στα ελάχιστα και κατέληγαν να παίρνουν μονομερείς αποφάσεις χωρίς να ενημερώνουν την επιτροπή υγειονομικής ασφάλειας και θεσμικών οργάνων της ΕΕ των οποίων οι επικεφαλής είτε δεν είχαν την πείρα, είτε δεν είχαν την εξουσία να αναγκάσουν τα κράτη – μέλη να δράσουν συντονισμένα και άμεσα. Τα κράτη – μέλη επέλεξαν τον προστατευτισμό αντί της συνεργασίας. Αυτό δείχνουν τα στοιχεία έρευνας του The Bureau of Investigative Journalism σε συνεργασία με μεγάλα διεθνή μέσα ενημέρωσης που εξέτασε τα αρχεία των συνδριάσεων και μίλησε με αξιωματούχους και εμπειρογνώμονες που συμμετείχαν στην αντιμετώπιση της πανδημίας.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ – Την απειλούσαν με ροζ βίντεο την 16χρονη;
Ως σύνολο η ηγεσία της Φον ντερ Λάιεν κρίνεται μάλλον υποτονική και οι αντιδράσεις της μάλλον καθυστερημένες, σύμφωνα με πηγές που μίλησαν στην έρευνα. «Η Κομισιόν έπρεπε να έχει δράσει νωρίτερα», λέει αξιωματούχος, «η Φον ντερ Λάιεν είναι έξυπνη. Αλλά είναι καινούργια στις Βρυξέλλες κι έχει γύρω της άτομα από το Βερολίνο που επίσης δεν έχουν εμπειρία για το πως λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τι μπορεί να κάνει. Δεν ρωτάς τα κράτη μέλη αν θέλουν να τα συντονίσεις, απλώς τα συντονίζεις. Η υγεία είναι εθνική αρμοδιότητα, αλλά μπορείς να προωθήσεις τα πράγματα».
Στις 17 Ιανουαρίου έγινε η πρώτη διάσκεψη ώστε να ενημερωθούν τα κράτη μέλη για τον νέο κορωνοϊό που τότε «χτυπούσε» την Κίνα, η πλειοψηφία δεν εμφανίστηκε καν. Όσοι το έκαναν δεν έδωσαν την απαιτούμενη σημασία ενώ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν ενδιαφέρθηκαν. Όλοι ήταν απασχολημένοι με το Brexit. Τα αντανακλαστικά συνέχισαν να μην είναι καλά. Όταν στις 30 Ιανουαρίου δυο Κινέζοι τουρίστες βρέθηκαν θετικοί στη Ρώμη, η ιταλική κυβέρνηση απαγόρευσε αμέσως τις πτήσεις προς και από την Κίνα και ζήτησε συνάντηση των υπουργών υγείας για να πιέσει για αυστηρότερα μέτρα ελέγχου εισόδου σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η συνάντηση χρειάστηκε τρεις εβδομάδες για να οργανωθεί.
Χωρίς εξοπλισμό και χωρίς σχέδιο
Όσο για την ετοιμότητα σε περίπτωση πανδημίας; Η Ευρώπη ήταν μάλλον μακριά από αυτό. Τα αποθέματα εξοπλισμού ατομικής προστασίας είχαν μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Σε πολλά κράτη τα αποθέματα μασκών, για παράδειγμα είχαν λήξει, καταστραφεί και δεν αντικαταστάθηκαν ποτέ. Η Γαλλία είχε 1,7 δισ. μάσκες το 2011 και μόνο 117 εκ. φέτος. Το 2017, το Βέλγιο είχε καταστρέψει 38 εκ. μάσκες και δεν τις αντικατέστησε ποτέ. Η Κομισιόν δεν είχε εικόνα για τα αποθέματα στα κράτη – μέλη. Στην πραγματικότητα και πολλά κράτη – μέλη δεν είχαν εικόνα για τα δικά τους αποθέματα. Την ίδια ώρα, τα σχέδια ετοιμότητας για μία ενδεχόμενη πανδημία ήταν ξεπερασμένα.
Μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) δεν είχε ακόμη ολοκληρώσει το ενημερωμένο σχέδιο για τα πανδημικά μέτρα, τα οποία δεν είχαν ενημερωθεί από την εκδήλωση της γρίπης των χοίρων 2009 – 2010. Το ECDC αλλά και ο ΠΟΥ χρειάστηκαν επτά χρόνια για να ενημερώσουν τις οδηγίες τους σχετικά με τον τρόπο προετοιμασίας για μια πανδημία γρίπης. Αυτές δημοσιεύτηκαν το 2017 αλλά λίγα κράτη μέλη είχαν ενημερώσει τα σχέδια τους, σύμφωνα με τις νέες οδηγίες. Οι αξιωματούχοι του ECDC εργάζονταν για τις νέες κατευθυντήριες γραμμές από το 2018. Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες ζήτησαν αναθεωρήσεις τον Σεπτέμβριο και σε συνάντηση τον Φεβρουάριο αποφάσισαν ότι το σχέδιο δεν ήταν ακόμη έτοιμο να δημοσιευτεί στο κοινό. Σε αυτό το σημείο, ήταν μάλλον ήδη πολύ αργά.
Μονομερείς ενέργειες
Η έλλειψη προετοιμασίας και οι καθυστερήσεις – μεταξύ άλλων – είχαν ως αποτέλεσμα ένα μήνα μετά και σε μία κατάσταση πλήρους κρίσης κάθε χώρα να ενεργεί μεμονωμένα. Μεταξύ, άλλων επέβαλλαν περιορισμούς στις εξαγωγές βασικών ιατρικών προμηθειών. Συνολικά 15 κράτη μέλη επέβαλαν περιορισμούς στην κυκλοφορία εξοπλισμού και φαρμάκων εντός της ΕΕ. Φορτηγά με μάσκες, γάντια και προστατευτικές στολές σταματούσαν στα σύνορα. Αποστολές εξοπλισμού που προορίζονταν για χώρες της ΕΕ και έφτασαν σε λιμάνια στη Γερμανία και την Γαλλία «πολύ απλά κλάπηκαν», αναφέρει μία πηγή. «Αυτό που έκαναν η Γαλλία και η Γερμανία είναι εντελώς αντίθετο με το ευρωπαϊκό δίκαιο», πρόσθεσε. Παρόμοιες καταγγελίες είχαν γίνει τον Μάρτιο και για υλικό που προοριζόταν για την Ελλάδα και δεσμεύτηκε από τη Γερμανία.
Παρόμοια κατάσταση ακολούθησε και με τα σύνορα. Κράτη μέλη τα έκλειναν μονομερώς χωρίς να έχουν ενημερώσει τις γείτονες χώρες ή την Κομισιόν. Πρώτη το έκανε η Γερμανία δημιουργώντας ουρές 50 χλμ στα σύνορα με την Πολωνία. «Δεν είναι πρόβλημα να κλείσεις τα σύνορα, αλλά πρέπει να μιλήσεις με τον γείτονά σου στην άλλη πλευρά και κάποιοι δεν το έκαναν», λέει ο Λενάρσικ. «Αυτό ήταν λάθος και δημιούργησε πολλά προβλήματα. Πρώτον, εμπόδισε τη ροή αγαθών που είναι επικίνδυνη όχι μόνο για τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς αλλά και για την ανταπόκριση απέναντι στον Covid, διότι ορισμένα από αυτά τα αγαθά είναι απαραίτητα, όπως ο ιατρικός εξοπλισμός. Για να μη μιλήσουμε για τα τρόφιμα». «Ήταν μία απογοητευτική στιγμή για όσους έχουν πίστη στην Ένωση. Τα πράγματα δεν έγιναν σωστά».
Στις 12 Μαρτίου οι ειδικοί της φον ντερ Λάιεν παραδέχτηκαν ότι το ξέσπασμα του κοροναϊού στην Ευρώπη δεν μπορούσε να σταματήσει. Την επόμενη ημέρα, ο ΠΟΥ δήλωσε ότι η Ευρώπη ήταν πλέον το «επίκεντρο» της παγκόσμιας πανδημίας. Στην Ιταλία η κατάσταση εξελίχθηκε φρικτά. Ο Γουόλτερ Ριτσιάρντι ανώτερος σύμβουλος του ιταλικού υπουργείου υγείας μιλά για την απογοήτευση του για τα όσα ακολούθησαν: «Χρειαζόμασταν απεγνωσμένα υλικό προστασίας και αναπνευστήρες. Ήταν σχεδόν αδύνατο να βρούμε στην αγορά. Απευθύναμε κάλεσμα για ότι υπήρχε στην Ευρώπη και τις κοινές προμήθειες. Αλλά χρειάστηκαν δυο μήνες. Όχι λόγο έλλειψης προθυμίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά επειδή η διαδικασία ήταν τόσο αργή και η γραφειοκρατία τόσο μεγάλη. Αποκτήσαμε αναπνευστήρες όταν τελείωσε η οξεία κατάσταση».
Η αποτυχία του σχεδίου κοινών προμηθειών
Τον Ιανουάριο η Κομισιόν είχε θέσει την ιδέα της από κοινού προμήθειας προστατευτικού υλικού. Να γίνει δηλαδή «ένας μεγάλος αγοραστής», ωστόσο, αντιμετώπισε έλλειψη ενδιαφέροντος από τα κράτη μέλη. Μόλις στις 5 Φεβρουαρίου αποφασίστηκε να ξεκινήσει επίσημη καταγραφή των αναγκών των κρατών – μελών. Στη συνέχεια χρειάστηκαν δυο εβδομάδες και για να παραδώσουν οι κυβερνήσεις τα στοιχεία. Μέχρι τότε τα παγκόσμια αποθέματα κινδύνευαν να εξαντληθούν και τα κράτη – μέλη άρχισαν να απευθύνονται μεμονωμένα στους κινέζους κατασκευαστές, κάτι που άρχισε να αυξάνει και τον ανταγωνισμό. Το Μάρτιο η ΕΕ δεν είχε εξασφαλίσει ούτε έναν κατασκευαστή. Στο διά ταύτα η πρώτη παράδοση μασκών έγινε στις 8 Ιουνίου!
Αφού το κοινό σχέδιο προμηθειών απεδείχθη αναποτελεσματικό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να δημιουργήσει ένα κεντρικό απόθεμα μέσω του σχεδίου RescEU. Ενώ τα κράτη μέλη θα είναι υπεύθυνα για τις προμήθειες, η Κομισιόν θα διαχειρίζεται τη διανομή και θα καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του κόστους. Ο Λενάρσικ πιστεύει ότι αυτό είναι το μοντέλο που πρέπει να ακολουθηθεί με δεδομένη την σημερινή σύνοδο στις Βρυξέλλες για τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ και το ταμείο ανάκαμψης.
«Στην τελευταία πρόταση προϋπολογισμού, η χρηματοδότηση για την υγεία πηγαίνει από τα 400 εκατ. ευρώ, στα 9 δισ. ευρώ. Η λογική είναι να δοθούν στην Κομισιόν τα μέσα για να υποστηρίξει περισσότερο τα κράτη μέλη. Διότι όταν η Ιταλία ζήτησε βοήθεια, κανείς δεν μπορούσε να της την δώσει. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να αγοράσει εξοπλισμό και αποθέματα αντί να βασίζεται στην γενναιοδωρία των κρατών μελών. Θέλει να επεκτείνει αυτόν τον εξοπλισμό για να καλύψει πιθανές χημικές, βιολογικές ή πυρηνικές κρίσεις. Βλέπω ότι έγινε πολύ σαφές το μάθημα. Υπάρχει η επιθυμία της συντριπτικής πλειοψηφίας των ευρωπαίων να έχει περισσότερη Ευρώπη σε τέτοια θέματα».
Ο Ριτσιάρντι συμφωνεί. Πιστεύει ότι το (ECDC) πρέπει να είναι ένα όργανο λήψης αποφάσεων, όχι μόνο συμβουλευτικό σε περιόδους κρίσης και ότι η Κομισιόν πρέπει να είναι επικεφαλής όταν ο συντονισμός είναι ζωτικής σημασίας. «Τα κράτη μέλη πρέπει να μάθουν ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για μια νέα κανονικότητα – αυτό είναι μόνο ένα από μία σειρά γεγονότων. Θα το δούμε στο μέλλον. Τα πρότυπα συμπεριφοράς, εμπορίου και τουρισμού αλλάζουν σε όλο τον κόσμο. Κι αν δεν το συνειδητοποιήσουμε, θα απογοητευτούμε σφόδρα».
Πηγή: tvxs.gr
[/expander_maker]
Επιστροφή στο trelokouneli.gr
ΔΗΜΟΦΙΛΕΣΤΕΡΑ
Leave a Comment